De soortnaam koopman heeft tal van familienaamvormen doen ontstaan, bijv. Koopman(s), Cooman(s), Koeman(s). Bij de varianten van het type Kooman(s), zonder p, is er klinkervariatie tussen oo / oe / ou. De verspreiding van deze vocaalvariatie wordt gekarteerd.

Het woord 'koopman', een afleiding van het werkwoord 'kopen', bevat een scherplange ô, ontstaan uit Westgermaans au.
Een lange o in een gesloten syllabe werd met oo of oe gespeld. De varianten met dubbele of (sporadisch) enkele klinker o(o) zijn verspreid in het centrum van Vlaanderen en in het Rivierengebied. Ze worden omzoomd door het type met oe, dat in Vlaanderen in het zuidoosten van West-Vlaanderen en op de grens tussen Brabant en Limburg geconcentreerd is. In Nederland overheerst de vorm met oe in Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en op Schouwen-Duiveland. De familienaam Koeman wordt daar ook met oe uitgesproken; het verband met de oorspronkelijke betekenis, koopman is kennelijk verloren gegaan.
In Oost-Limburg is de Wgm. au behouden en zijn varianten met ou in de meerderheid: Coumans.

Morfologische variatie: zie koopman
Fonologische variatie: zie assimilatie in de beroepsnaam 'koopman'
Spellingvariatie: zie c / k in de beroepsnaam 'koopman'

Type Kooman(s):
Tokens: Coomans (1914) De Cooman (1310) Cooman (720) Kooman (658) Koomans (256) Koman (239) Comans (167) Decooman (60) Komans (55) Coman (42) de Cooman (5)

Type Koeman(s):
Tokens: Koeman (1346) Koemans (538) Coemans (359) Coeman (305)

Type Kouman(s):
Tokens: Coumans (1695) Koumans (264) Kouman (11)

Ann Marynissen