| Both sides previous revisionPrevious revisionNext revision | Previous revision |
| algemeenlexicon [2022/03/30 10:00] – ann | algemeenlexicon [2022/08/22 10:07] (current) – ann |
|---|
| ===== Algemeen: lexicale variatie ===== | ===== Algemeen: lexicale variatie ===== |
| | |
| | (naar: Marynissen 2011a: 343) |
| |
| De moderne familienamen vertonen streekgebonden lexicale variatie.\\ | De moderne familienamen vertonen streekgebonden lexicale variatie.\\ |
| |
| Elke streektaal heeft een van het Standaardnederlands afwijkende eigen woordenschat. Die dialectwoorden zijn deels bewaard in de familienamen. Voor het begrip ‘kleermaker’ bijvoorbeeld zijn er vier regionale woorden in gebruik geweest:\\ | Elke streektaal heeft een van het Standaardnederlands afwijkende eigen woordenschat. Die dialectwoorden zijn deels bewaard in de familienamen. Voor het begrip ‘kleermaker’ bijvoorbeeld zijn er zes regionale woorden in gebruik geweest:\\ |
| | |
| | * 'naaier': bijv. familienamen //Denayer, Denaeyere//\\ |
| | * 'sutter': bijv. familienamen //De Zutter, Sutter, De Sitter//\\ |
| | * 'schepper': bijv. familienaam //De Schepper// |
| | * 'snijder': bijv. familienamen //Snijers, Snieders//\\ |
| | * 'schreuder': bijv. familienamen //Schreurs, Schreuder// |
| | * 'kleermaker': bijv. familienaam //Dekleermaeker//\\ |
| |
| * 'naaier': bijv. familienamen //Denayer, Denaeyere//\\ | De huidige familienamen leren ons iets over de historische woordenschat van het Nederlands. De woorden die in familienamen bewaard zijn, werden in ieder geval gebruikt toen de namen ontstonden. Maar de verspreiding van de varianten kan ondertussen gewijzigd zijn, de betekenis kan veranderd zijn of deze woorden kunnen uit de huidige (dialect)woordenschat verdwenen zijn. \\ |
| * 'sutter': bijv. familienamen //De Zutter, Sutter, De Sitter//\\ | De verspreiding van de familienamen die teruggaan op het slagersberoep bijvoorbeeld, //Beenhouwer/Vleeshouwer/Slegers//, stemt niet (meer) overeen met de huidige verspreiding van deze woorden in het taalgebied.\\ |
| * 'snijder': bijv. familienamen //Snijers, Snieders//\\ | |
| * 'schreuder': bijv. familienamen //Schreurs, Schreuder//\\ | |
| |
| Deze woorden werden gebruikt in de tijd dat de familienamen ontstonden, maar ze kunnen in de huidige dialecten weer verdwenen zijn. Onze familienamen leren ons dus iets over de oudere woordenschat van het Nederlands. Zo is de benaming voor het verdwenen beroep ‘olieslager’ bewaard in de familienamen //Slagmulder// en //Olieslagers//.\\ | Naast kaarten van heteroniemen, worden in deze atlas voor het eerst ook kaarten gemaakt van familienamen die zogenaamde 'semantische velden' vormen; dit zijn verzamelingen van woorden die verbonden zijn door hun betekenis in een bepaalde context. Bijvoorbeeld: namen van geestelijken, namen van jaargetijden, namen van munteenheden ... |
| De ruimtelijke verdeling van de lexicale varianten kan ook gewijzigd zijn in de loop der eeuwen. De verspreiding van de familienamen die teruggaan op het slagersberoep, nl. //Beenhouwer/Vleeshouwer/Slegers//, stemt niet (meer) overeen met de huidige verspreiding van deze woorden in het taalgebied. | |
| |
| In deze atlas worden ook kaarten gemaakt van zogenaamde 'semantische velden', dit zijn verzamelingen van woorden die verbonden zijn door hun betekenis in een bepaalde context. Bijvoorbeeld: namen van geestelijken, namen van jaargetijden, namen van munteenheden ... | Ann Marynissen |
