atlas

De morfologische variatie bij familienamen die zijn gevormd met het substantief burger wordt gekarteerd. Deze soortnaam werd op zes verschillende manieren tot een familienaam omgevormd:

1. zonder naamvormend element: Burger
2. door voorvoeging van het nominatieflidwoord de: De Burger
3. door voorvoeging van het accusatieflidwoord den: Den Burger
4. door suffigering met genitief-s: Burgers
5. door suffigering met -ing of -ink: Burgering, Burgerink
6. door suffigering met -mans: Borgermans

Type Burger:
Tokens: Burger (4220) Borger (1255)

Type Burgers:
Tokens: Burgers (3972) Borgers (1900) Borghers (14)

Type De Burger:
Tokens: De Borger (717) de Burger (68) De Borgher (38) Deborger (10)

Type Den Burger:
Tokens: den Burger (164)

Type Burgering/k:
Tokens: Burgering (334) Borgerink (129)

Type Borgermans:
Tokens: Borgermans (58)

Bij deze tweelettergrepige standsnaam komt een morfologische driedeling in het taalgebied tot uiting: een noordelijk gebied met juxtapositieve vormen (type Burger) contrasteert met een zuidoostelijk genitiefgebied (type Burgers), dat vrij ver naar het noorden reikt, en een zuidwestelijk lidwoordgebied (type De Burger), dat vrij ver naar het oosten reikt. Het grotendeels ontbreken van het type De Burger in West- en Oost-Vlaanderen heeft lexicale redenen: in het graafschap Vlaanderen was ten tijde van de familienaamvorming voor het begrip 'stedeling' niet burger, maar het heteroniem poorter in gebruik (zie lexicale variatie: burger / poorter).
Het type met het lidwoord in de accusatief (Den Burger) komt in het Rivierengebied voor. De oorspronkelijk Overijsselse varianten met -ing/-ink zijn door migratie ook in Noord-Holland verbreid. De Vlaamse familienaam Borgermans tenslotte is een centraal-Limburgse en -Brabantse naam.

Klankvariatie: u / o in de standsnaam 'burger'
Lexicale variatie: burger / poorter

Ann Marynissen