Gekarteerd wordt de klinkervariatie u / o in enkelvoudige woonplaatsnamen die teruggaan op burg 'versterkte plaats > stad', een element dat bovendien in tal van samengestelde plaatsnamen aanwezig is, bijv. Tilburg, Middelburg, Duisburg.
De oorspronkelijke betekenis van burg (Middelnederlands borch, burch en burcht met later toegevoegde -t) is 'vluchtburg, (berg)vesting', maar in de Germaanse talen kende het woord al vroeg een betekenisovergang tot 'stad', terwijl in de middeleeuwen de betekenis verengde tot 'kasteel, burcht, slot' en 'versterkte hoeve, door een gracht omringde hoeve'. In de toponymie kan borg/burg plaatselijk naar een burcht verwijzen, maar vaak gaat het om een omwalde hofstede (WVG 2022: 59).

In tegenstelling tot de kaart met de varianten burcht/borcht manifesteert zich bij de familienamen met burg/borg de West-Nederlandse palatalisatie van oude u tot y (Van Loon 2014: 206-207). De burg-vormen strekken zich uit langs de hele Noordzeekust, met hoge frequenties in Holland en Zeeland. De veeleer zeldzame borg-varianten komen voor in Vlaanderen (met uitzondering van de kuststreek) en in de buurt van de Duitse grens in Nederlands-Limburg en het oosten van Gelderland en Groningen.
Vergelijk: u / o in woonplaatsnamen met 'burcht' en u / o in de standsnaam 'burger'

Type Burg:
Tokens: van der Burg (4577) Verburg (3240) van den Burg (2379) van der Burgh (1036) Verburgh (758) van der Burch (95) van de Burg (51) van den Burgh (21) Van der Burg (18) van Der Burgh (9) Van den Burg (5)

Type Borg:
Tokens: van der Borg (323) van der Borgh (295) Verborg (142) Verborgh (124) van den Borg (37) Vandeborg (29) Van den Borg (14) Van der Borgh (9) Vanderborgh (7)

Ann Marynissen