Klankvariatie: sk / sch in de beroepsnaam 'visser' #
Kaart #
Vraagstelling #
Gekarteerd wordt de fonologische variatie tussen de consonantclusters sk en sch in de inlaut van de beroepsnaam visser.
Commentaar #
De intervocalische consonantcluster in visser gaat terug op Oudnederlands /sk/. Deze cluster is in het Middelnederlands geëvolueerd tot /sx/ en al vroeg vereenvoudigd tot /s/ (FAND IV: 24, kaart 12: wassen).
Op deze kaart worden de familienamen die de oude /sk/ behouden hebben, afgezet tegenover de /sch/-vormen. Het type Visker is zeldzaam: het komt verspreid voor in Noord-Brabant, in het Rivierengebied en in Groningen. Het type Visscher, met conservatieve spelling <ssch> is vooral in Oost-Vlaanderen en Overijssel geconcentreerd, maar wordt in het hele taalgebied aangetroffen. Vermoedelijk wordt het Visscher-type met [s] uitgesproken en is het enkel een spellingvariant van het zeer frequente type Visser: zie ss / ssch in de beroepsnaam 'visser'.
Ter vergelijking: in de moderne dialecten blijft de [sx]-realisatie in wassen beperkt tot enkele noordoostelijke plaatsen, vooral in Noord-Twente in Noord-Oost-Vlaanderen. De uitspraak [sk] is bewaard in vrij veel noordoostelijke plaatsen, in twee Noord-Hollandse en twee plaatsen in en om Kortrijk en op de grens tussen de Denderstreek en het Pajottenland (FAND IV: 24, kaart 12: wassen).
Andere variatie #
Spellingvariatie: zie ss / ssch in de beroepsnaam 'visser'
Morfologische variatie: zie visser
Gegevens #
Type Visscher:
Tokens: Visscher (6735)
De Visscher (1206)
Visschers (966)
Devisscher (327)
de Visscher (103)
Vischer (87)
De Visschere (68)
Devisschere (54)
DeVisscher (14)
De visscher (11)
Type Visker:
Tokens: Visker (393)
Viscer (27)
Ann Marynissen