Table of Contents
Spellingvariatie: ss / ssch in de beroepsnaam 'visser'
Vraagstelling
De cluster ss in de inlaut van familienamen die teruggaan op de soortnaam visser heeft twee spellingvarianten: <ss> en <ssch>. De verspreiding van beide varianten wordt gekarteerd.
Gegevens
Type Visser:
Tokens: Visser (49926)
Vissers (7785)
de Visser (5116)
De Visser (42)
Vissere (32)
Devisser (29)
Type Visscher:
Tokens: Visscher (6735)
De Visscher (1206)
Visschers (966)
Devisscher (327)
de Visscher (103)
Vischer (87)
De Visschere (68)
Devisschere (54)
DeVisscher (14)
De visscher (11)
Kaart
Commentaar
De Oudnederlandse cluster /sk/ is in het Middelnederlands, naargelang van zijn positie in het woord, ofwel tot /sx/ geëvolueerd ofwel volledig geassimileerd tot /s/ (Van Loon 2014:238). Op de familienamenkaart tekent zich een oppositie af tussen enerzijds het zuidwesten resp. het noordoosten van het taalgebied, waarin de spellingen <ssch> uitsluitend resp. vaak gebruikt worden, en anderzijds het centrum en het noordwesten, waarin de spellingen <ss> domineren.
Matthijs Siegenbeek, wiens spellingregeling in 1804 in Nederland officieel werd ingevoerd, beval in zijn Verhandeling over de Nederduitsche spelling de historische spelling <sch> aan in de in- en auslaut, bijv. tusschen, Hollandsch. Dat voorschrift werd in Nederland bij appellatieven goed opgevolgd: <sch> werd zo goed als de enige spelling in het begin van de 19de eeuw (Krogull 2018: 135).
In de spelling van familienamen, die in 1811 werd vastgelegd, werd Siegenbeeks voorschrift daarentegen enkel in de oostelijke provincies vaak in de praktijk omgezet, maar werd merendeels voor de moderne spelling Visser geopteerd.
Andere variatie
Klankvariatie: zie sk / sch in de beroepsnaam 'visser'
Morfologische variatie: zie visser
Ann Marynissen