Both sides previous revisionPrevious revisionNext revision | Previous revision |
morf-patrmetr [2022/04/01 13:16] – ann | morf-patrmetr [2022/05/12 13:27] (current) – ann |
---|
| |
Patroniemen bestaan uit de voornaam van de vader, waaraan eventueel een uitgang of een achtervoegsel is toegevoegd, bijv. de familienamen //David, Hendriks, Jacobs, Claes, Maes, Gielen, Willemse, Derksen, Florizoone//. Ze duiden de afstammingsrelatie aan. Veel patroniemen zijn hoogfrequent: ze zijn gevormd met voornamen die ten tijde van de familienaamvorming bijzonder gebruikelijk waren, zoals //Johannes, Petrus, Jacob, Hendrik, Willem, Merten/Marten, Nicolaas, Thomas//.\\ | Patroniemen bestaan uit de voornaam van de vader, waaraan eventueel een uitgang of een achtervoegsel is toegevoegd, bijv. de familienamen //David, Hendriks, Jacobs, Claes, Maes, Gielen, Willemse, Derksen, Florizoone//. Ze duiden de afstammingsrelatie aan. Veel patroniemen zijn hoogfrequent: ze zijn gevormd met voornamen die ten tijde van de familienaamvorming bijzonder gebruikelijk waren, zoals //Johannes, Petrus, Jacob, Hendrik, Willem, Merten/Marten, Nicolaas, Thomas//.\\ |
| |
De Nederlandse en Vlaamse patroniemen zijn op verschillende manieren gevormd.\\ | De Nederlandse en Vlaamse patroniemen zijn op verschillende manieren gevormd.\\ |
Sommige bevatten geen achtervoegsel of uitgang: de familienaam is dan gelijk aan de voornaam, bijv. //Willem, Rombout, Lambrecht, Geeraert//.\\ | Sommige bevatten geen achtervoegsel of uitgang: de familienaam is dan gelijk aan de voornaam, bijv. //Willem, Rombout, Lambrecht, Geeraert//.\\ |
Het merendeel van de patroniemen heeft echter een uitgang of een achtervoegsel gekregen. Vele namen eindigen op een //–s//, de uitgang van de sterke genitief, bijv. //Peeters, Janssens, Willems, Wouters, Hermans, Roelofs, Dierckx//. Een kleiner aandeel gaat uit op de zwakke genitiefuitgang //–en//, bijv. //Rutten, Houben, Gielen//.\\ | Het merendeel van de patroniemen heeft echter een uitgang of een suffix gekregen. Vele namen eindigen op een //–s//, de uitgang van de sterke genitief, bijv. //Peeters, Janssens, Willems, Wouters, Hermans, Roelofs, Dierckx//. Een kleiner aandeel gaat uit op de zwakke genitiefuitgang //–en//, bijv. //Rutten, Houben, Gielen//.\\ |
Tal van vadersnamen zijn voorts gevormd met het achtervoegsel //–sen//, de verzwakte vorm van //-sone// ‘zoon’, bijv. //Willemsen, Derksen, Adriaensen, Janssen//. De afgesleten vorm //–se// verschijnt in namen als //Davidse, Pieterse//.\\ | Tal van vadersnamen zijn voorts gevormd met het achtervoegsel //–sen//, de verzwakte vorm van //-sone// ‘zoon’, bijv. //Willemsen, Derksen, Adriaensen, Janssen//. De afgesleten vorm //–se// verschijnt in namen als //Davidse, Pieterse//.\\ |
| |
Elk naamtype heeft zijn eigen verspreidingsgebied.\\ | Elk naamtype heeft zijn eigen verspreidingsgebied.\\ |
Juxtapositieve patroniemen, zonder uitgang of suffix, zijn hoofdzakelijk in het zuidwesten van het taalgebied verspreid. Vooral oude, tweestammige Germaanse voornamen vormen de basis van dit type familienamen, bijv. //Huyghebaert, Ringoot, Aelbrecht//. Ten oosten van de Schelde/Denderlijn, die in het zuiden de grens tussen het gebied met namen mét en zonder genitiefuitgang vormt, gaan dergelijke namen uit op een //–s//: //Geeraert/Geeraerts, Rombout/Rombouts//.\\ | Juxtapositieve patroniemen, zonder uitgang of suffix, zijn hoofdzakelijk in het zuidwesten van het taalgebied verspreid. Vooral oude, tweestammige Germaanse voornamen vormen de basis van dit type familienamen, bijv. //Huyghebaert, Ringoot, Aelbrecht//. Ten oosten van de Schelde/Denderlijn, die in het zuiden de grens tussen het gebied met namen mét en zonder genitiefuitgang vormt, gaan dergelijke namen uit op een //–s//: //Geeraert/Geeraerts, Rombout/Rombouts, Lambrecht/Lambrechts//.\\ |
Genitiefnamen op //–s// komen overal in het taalgebied voor. Honderdduizenden Vlamingen en Nederlanders hebben een patroniem op //–s// als familienaam. De negen frequentste familienamen uit het Belgische inwonersregister (2007) zijn: //Peeters, Janssens, Maes, Jacobs, Mertens, Willems, Claes, Goossens, Wouters//. Ook in Nederland zijn patroniemen als //Peters/Peeters, Hendriks, Jacobs, Willems, Maas, Martens, Smeets, Hermans, Sanders, Evers, Aarts// ruim vertegenwoordigd. Namen met de zwakke genitiefuitgang //–en//, zoals //Gielen, Houben, Bollen, Vranken, Rutten, Moonen//, zijn typisch voor de beide provincies Limburg.\\ | Genitiefnamen op //–s// komen overal in het taalgebied voor. Honderdduizenden Vlamingen en Nederlanders hebben een patroniem op //–s// als familienaam. De negen frequentste familienamen uit het Belgische inwonersregister (2007) zijn: //Peeters, Janssens, Maes, Jacobs, Mertens, Willems, Claes, Goossens, Wouters//. Ook in Nederland zijn patroniemen als //Peters/Peeters, Hendriks, Jacobs, Willems, Maas, Martens, Smeets, Hermans, Sanders, Evers, Aarts// ruim vertegenwoordigd. Namen met de zwakke genitiefuitgang //–en//, zoals //Gielen, Houben, Bollen, Vranken, Rutten, Moonen//, zijn typisch voor de beide provincies Limburg.\\ |
Familienamen met het achtervoegsel //–sen//, zoals //Hendriksen, Willemsen, Gerritsen, Derksen//, zijn in het centrum van het taalgebied verspreid, van aan de kust tot aan de Duitse grens. Ze staan er naast de genitiefpatroniemen //Hendriks, Willems, Gerrits, Derks//.\\ | Familienamen met het achtervoegsel //–sen//, zoals //Hendriksen, Willemsen, Gerritsen, Derksen//, zijn in het centrum van het taalgebied verspreid, van aan de kust tot aan de Duitse grens. Ze staan er naast de genitiefpatroniemen //Hendriks, Willems, Gerrits, Derks//.\\ |
Het afgesleten achtervoegsel //-se// is in Zeeland oorspronkelijk, bijv. //Bastiaanse, Davidse//. Bij frequentere voornamen heeft dit naamtype zich ook noordelijker uitgebreid: //Willemse, Hendrikse, Pieterse//.\\ | Het afgesleten suffix //-se// is in Zeeland oorspronkelijk, bijv. //Bastiaanse, Davidse//. Bij frequentere voornamen heeft dit naamtype zich ook noordelijker uitgebreid: //Willemse, Hendrikse, Pieterse//.\\ |
In zijn volle vorm is //–sone// bewaard in namen als //Florizoone, Jansseune//, die enkel in een strook langs de Belgische kust oorspronkelijk zijn. Namen als //Pietersz, Theunisz, Fredriksz//, waarin de spelling van de slotconsonant de herkomst uit //-zoon// nog weerspiegelt, zijn her en der in Nederland verspreid, het vaakst echter in Holland.\\ | In zijn volle vorm is //–sone// bewaard in namen als //Florizoone, Jansseune//, die enkel in een strook langs de Belgische kust oorspronkelijk zijn. Namen als //Pietersz, Theunisz, Fredriksz//, waarin de spelling van de slotconsonant de herkomst uit //-zoon// nog weerspiegelt, zijn her en der in Nederland verspreid, het vaakst echter in Holland.\\ |
| |
Ann Marynissen | Ann Marynissen |
| |
| ==== Kaart ==== |
| |
| |
| {{::namenatlas_patrfn_300.png?direct&600|}} |
| |
| Kartering: Chris De Wulf, naar Marynissen 2011a: kaart 6.11 |
| |
| |
| |
| |
| |