Morfologische variatie bij de beroepsnaam 'jager' #
Kaart #
Vraagstelling #
De variatie in de morfologische opbouw van familienamen met als grondwoord jager wordt gekarteerd. Er bestaan zes varianten:
- het type met voorgevoegd lidwoord in de nominatief: De Jager(e)
- het nominatieftype zonder lidwoord en zonder uitgang: Jager
- het type met de genitiefuitgang -s: Jagers
- het type met voorgevoegde én nageplaatste genitief -s: 'S Jegers
- het type met suffix -sma: Jagersma
- het type met suffix -man: Jagerman
Commentaar #
De kaart met de verspreiding van de morfologische types die in familienamen met het lexeem jager worden aangetroffen, verschilt in twee opzichten van gelijksoortige kaarten met tweelettergrepige beroepsnamen als visser en dekker:
het gebied met het type De Jager(e), met voorgevoegd lidwoord, is veel uitgebreider dan bij beroepsnamen met een gelijkaardige structuur: bij het lexeem jager omvat het niet alleen het zuidwesten van het taalgebied, maar ook het hele centrum en noordwesten ervan.
Vice versa is het juxtapositieve type Jager veel minder frequent: zijn verspreidingsgebied beperkt zich hoofdzakelijk tot Groningen, waar het het dominante type is, met uitlopers naar Drente en Overijssel toe.
In het zuidoosten heeft het jagersberoep minder vaak dan elders tot een familienaam geleid, maar wanneer de naam hier voorkomt, heeft hij een genitief-s als uitgang gekregen: type Jagers. Op de grens met het lidwoordgebied verschijnt bovendien het type 'S Jagers, dat niet alleen een genitiefuitgang, maar ook een genitiefaanloop heeft, het restant van een gegenitiveerd lidwoord: des > 's.
De provincie Friesland wordt gekenmerkt door de naamvariant met het suffix -sma, Jagersma, dat er naast het type met lidwoord en het type zonder lidwoord verschijnt.
In Noord-Holland tenslotte is er een kleine concentratie van de familienaam Jagerman, met suffix -man.
Andere variatie #
Fonologische variatie: zie aa / ee in de beroepsnaam 'jager'
Fonologische variatie: sjwa-apocope in de beroepsnaam 'jager'
Spellingvariatie: zie ae / a in de beroepsnaam 'jager'
Spellingvariatie: zie g / gh in de beroepsnaam 'jager'
Spellingvariatie: zie de beroepsnamen 'Dejager(e) / De Jager(e)
Gegevens #
Type De Jager(e):
Tokens: de Jager (7683)
De Jaeger (1524)
De Jaegher (646)
Dejaeghere (449)
Dejaegher (441)
Dejaeger (294)
Dejaegere (254)
de Jaeger (212)
De Jaeghere (198)
De Jaegere (190)
Dejager (150)
Dejagere (85)
de Jeger (56)
De Jagher (19)
de Jagher (15)
de Jaegher (9)
De Jager (9)
Dejaghere (8)
de Jeeger (7)
DeJaeghere (6)
DeJaegher (5)
Dejagher (5)
De Jagere (5)
Type Jager:
Tokens: Jager (7502)
Jaeger (180)
Jeger (21)
Type Jagers:
Tokens: Jagers (407)
Jegers (205)
Jaegers (202)
Jeegers (46)
Type 'S Jagers:
Tokens: S'Jegers (96)
'S Jegers (28)
's Jegers (10)
Type Jagersma:
Token: Jagersma (647)
Type Jagerman:
Token: Jagerman (128)
Ann Marynissen