atlas

Gekarteerd wordt de fonologische variatie tussen de consonantclusters sk en sch in de inlaut van de beroepsnaam visser.

Type Visscher:
Tokens: Visscher (6735) De Visscher (1206) Visschers (966) Devisscher (327) de Visscher (103) Vischer (87) De Visschere (68) Devisschere (54) DeVisscher (14) De visscher (11)

Type Visker:
Tokens: Visker (393) Viscer (27)

De intervocalische consonantcluster in visser gaat terug op Oudnederlands /sk/. Deze cluster is in het Middelnederlands geëvolueerd tot /sx/ en al vroeg vereenvoudigd tot /s/ (FAND IV: 24, kaart 12: wassen).
Op deze kaart worden de familienamen die de oude /sk/ behouden hebben, afgezet tegenover de /sch/-vormen. Het type Visker is zeldzaam: het komt verspreid voor in Noord-Brabant, in het Rivierengebied en in Groningen. Het type Visscher, met conservatieve spelling <ssch> is vooral in Oost-Vlaanderen en Overijssel geconcentreerd, maar wordt in het hele taalgebied aangetroffen. Vermoedelijk wordt het Visscher-type met [s] uitgesproken en is het enkel een spellingvariant van het zeer frequente type Visser: zie ss / ssch in de beroepsnaam 'visser'.
Ter vergelijking: in de moderne dialecten blijft de [sx]-realisatie in wassen beperkt tot enkele noordoostelijke plaatsen, vooral in Noord-Twente in Noord-Oost-Vlaanderen. De uitspraak [sk] is bewaard in vrij veel noordoostelijke plaatsen, in twee Noord-Hollandse en twee plaatsen in en om Kortrijk en op de grens tussen de Denderstreek en het Pajottenland (FAND IV: 24, kaart 12: wassen).

Spellingvariatie: zie ss / ssch in de beroepsnaam 'visser'
Morfologische variatie: zie visser

Ann Marynissen