atlas

De variatie in de vorming van familienamen die teruggaan op het lexeem timmerman wordt gedocumenteerd. De verspreiding van deze types wordt gekarteerd:

1. het nominatieftype zonder lidwoord en zonder uitgang: Timmerman
2. het type met de genitiefuitgang -s: Timmermans
3. het type met voorgevoegd lidwoord: De Timmerman

Type Timmermans:
Tokens: Timmermans (17206) Temmermans (111)

Type Timmerman:
Tokens: Timmerman (8450) Temmerman (3478) Timperman (490) Temperman (61)

Type De Timmerman:
Tokens: De Temmerman (1144) Detemmerman (223) De Timmerman (59) Detimmerman (7) de Timmerman (5)

De beroepsnaam timmerman heeft in het hele taalgebied familienamen opgeleverd, maar is in het zuiden, waar de familienamen het eerst zijn ontstaan, frequenter dan in het noorden.
De geografische verdeling van de types vertoont grote overeenkomsten met die van koopman. In het zuidoosten tekent zich een omvangrijk gebied met -s-genitieven af. Het genitieftype dringt bij deze met -man gevormde naam ver door naar het noorden: ook in de Randstad en in het noorden van Friesland en Groningen komt de familienaam Timmermans voor, naast het type Timmerman.
De nominatief Timmerman wordt niet alleen boven de Grote Rivieren aangetroffen, maar is ook het frequentste type in Zeeland, West- en het grootste gedeelte van Oost-Vlaanderen, met uitlopers naar het oosten toe. Hierin verschilt de beroepsnaam timmerman (alsook koopman) van de tweelettergrepige beroepsnamen op -er, bij welke groep het hele zuidwesten van het taalgebied een lidwoordgebied is, bijv. De Decker, De Backer, De Cuyper enz.
Het type met lidwoord, De Timmerman, is in het zuiden van Oost-Vlaanderen verspreid, met enkele uitlopers naar het oosten toe. Het lidwoordgebied is bij timmerman wat minder omvangrijk dan bij koopman.

Fonologische variatie: zie i / e in de beroepsnaam 'timmerman'
Fonologische variatie: zie dissimilatie in de beroepsnaam 'timmerman'
Lexicale variatie: zie timmerman / carpentier

Ann Marynissen