atlas

Het tweede deel van deze samengestelde Germaanse patroniemen op -brecht wordt in familienamen op drie manieren gespeld:

1. met <cht>
2. met <ght>
3. met <gt>
   

De verspreiding van deze drie types wordt in kaart gebracht.
De <t> die in de consonantencluster /χt/ op de velare consonant volgt, wordt in de regel in familienamen gerealiseerd, maar valt soms weg, in het bijzonder bij genitiefvormen met grafieën <g> of <gh>.

Type -brecht:
Tokens: Lambrechts (6086) Huybrechts (3608) Lambrecht (2993) Aelbrecht (1457) Embrechts (1435) Albrecht (1027) Libbrecht (986) Robberechts (972) Houbrechts (827) Olbrechts (719) Lambrichts (625) Robberecht (591) Sebrechts (530) Inghelbrecht (479) Lembrechts (468) Hubrecht (393) Gijsbrechts (386) Imbrechts (384) Gysbrechts (384) Ingelbrecht (348) Huijbrechts (343) Dombrecht (330) Robbrecht (309) Hoebrechts (244) Huybrecht (240) Hubrechts (225) Hebbrecht (205) Rubbrecht (191) Huyberechts (181) Engelbrecht (171) Hebberecht (159) Albrechts (155) Liebrecht (148) Librecht (139) Rubrecht (129) Aalbrecht (120) Huibrechtse (119) Holbrecht (117) Hoeberichts (115) Lambrichs (107) Ghysbrecht (97) Robrechts (94) Gyselbrecht (89) Holbrechts (88) Imberechts (87) Hubrechsen (83) Liebrechts (82) Ghyselbrecht (82) Lemberechts (79) Himbrecht (76) Lamberechts (75) Lubrecht (63) Libberecht (62) Ebrecht (60) Hoeberechts (55) Hubrechtsen (55) Lambrechtse (52) Lobbrecht (52) Volbrecht (51) Eillebrecht (50) Hembrecht (49) Huybrechs (48) Rubrech (47) Siebrecht (46) Wulbrecht (45) Ghysebrechts (45) Haubrechts (45) Lambrechtsen (45) Herberichs (45) Huijbrechtse (43) Robrecht (42) Huibrechts (41) Seberechts (40) Schoebrechts (39) Sieberichs (39) Huybrichs (38) Reubrecht (34) Lebrecht (31) Schabrechts (28) Calbrecht (28) Gysbrecht (26) Himbrechts (21) Walbrecht (20) Roberechts (19) Aelbrechts (19) Houberechts (18) Ruberecht (18) Ghysbrechts (17) Aalbrechtse (16) Ghijsbrecht (16) Albricht (16) Goberecht (15) Huijbrecht (15) Brecht (14) Gelenbrecht (13) Wiebrecht (13) Embrecht (13) Rubberecht (12) Hembrechts (11) Ombrecht (11) Schoeberichts (11) Hubrichts (10) Haelbrecht (10) Olbrecht (9) Gobrecht (9) Harbrecht (9) Ghijsebrechts (9) Schouberechts (9) Imbrecht (8) Herberich (8) Lambricht (6) Hoebrechs (6) Gijsbrecht (5) albrecht (5) Huberecht (5)

Type -bregt:
Tokens: Huijbregts (2324) Lambregts (1721) Vollebregt (1239) Liebregts (1028) Sebregts (774) Embregts (492) Hubregtse (484) Huibregtse (292) Lobregt (273) Aalbregt (248) Zeebregts (226) Seebregts (204) Lamberigts (199) Huybregts (199) Zebregs (198) Libregts (192) Lambrigts (182) Luijbregts (176) Lambregtse (154) Rugebregt (109) Lambregs (99) Albregts (98) Vredebregt (97) Houbrigts (93) Lambregt (88) Liebregt (86) Robberegt (83) Engelbregt (82) Hoeberigs (79) Alebregtse (77) Lembregts (77) Schabregs (73) Aalbregtse (71) Huijbregtse (60) Herberigs (58) Hillebregt (55) Huibregtsen (52) Houbregs (51) Gijsbregts (44) Hoebregs (44) Albregtse (43) Olbregts (40) Hubregtsen (39) Albregt (38) Liebregs (30) Zebregts (29) Alberigs (29) Seebregs (28) Huijbregsen (27) Hoebregts (27) Geijsbregts (22) Hubregsen (16) Bregt (15) Ombregt (13) Rubbregt (12) Wijbregt (11) Albreghs (9) Gysbregts (8) Huibregt (8) Geysbregts (7) Luybregts (6) Aelbregt (6) Eijlbregt (5)

Type -breght:
Tokens: Sebreghts (159) Huybrighs (145) Lambrighs (135) Gyesbreghs (107) Lambreghts (87) Huybreghs (52) Huybreghts (36) Hubreght (33) Herberighs (21) Huijbreghs (16) Lembreghts (15) Egbreghts (15) Huijbreghts (14) Hoebreghts (12) Lembreght (10) Houbreghts (7) Lambreghs (6)

Bij de spelling van de cluster /χt/ in patroniemen op -brecht wordt natiolectische variatie vastgesteld tussen Nederlandse grafieën <gt> en Vlaamse grafieën <cht>. In de buurt van de staatsgrens in het noorden van Belgïe en in het oosten van Belgisch-Limburg zijn evenwel sporadisch <gt>-spellingen doorgedrongen. Op de overgang tussen het <cht>- en het <gt>-gebied wordt deze consonantencluster soms met <ght> gespeld.
De schrijfwijze van de cluster /χt/ vóór en na de spellingregeling van Siegenbeek is behandeld door Krogull (2018: 75-100). In aansluiting bij Siegenbeeks normvoorschriften is de in de 18de eeuw in Nederland gebruikelijke <gt>-spelling in het begin van de 19de eeuw bij een aantal woorden vervangen door <cht>. Die wijziging betrof kennelijk niet de familienamen: de slotcluster van het onymische element -brecht behield in Nederland zijn <gt>-spelling, contrasterend met de Vlaamse <cht>-grafieën.

Klankvariatie: zie e / i in patroniemen op '-brecht'
Morfologische variatie: zie -brecht

Ann Marynissen