Een omvangrijke groep Nederlandse familienamen gaat terug op een plaatsnaam.
Die plaatsnaam kan een specifieke gemeente- of gehuchtnaam zijn, hetgeen herkomstnamen opleverde als Van Mechelen, Van Oirschot, Van Schaik. Of iemands herkomst uit een bepaald gebied kan worden aangeduid: hetzij als streeknaam, bijv. Van Brabant, Van Holland, hetzij als inwonersnaam, bijv. De Brabander, Hollander.
De vorming van herkomstnamen vertoont grote parallellen met de woonplaatsnamen (zie Algemeen: de structuur van woonplaatsnamen). De vorming van inwonersnamen sluit aan de beroepsnamen (zie Algemeen: de structuur van beroepsnamen).

(naar: Marynissen 2011a: 349)