Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- lexicale_motiefgroepen [2022/04/01 14:26] – [Commentaar] ann
+++ lexicale_motiefgroepen [2022/08/03 09:36] (current) – ann
@@ Line 1: / Line 1: @@
-===== Lexicale motiefgroepen ======
+===== Lexicale motiefgroepen en hun verspreiding ======
 Familienamen zijn deels gevormd met soortnamen, deels met eigennamen.\\
-Hun historisch-etymologische betekenis is die van de soort- of eigennamen waarop ze teruggaan: de eerste drager van de naam //Timmerman// was ongetwijfeld een timmerman. Wie //De Groote// genoemd werd, viel op door zijn lengte. De eerste //Peeters// was de zoon van een //Peter//. De stamvader van de familie //Vanderlinden// woonde bij een linde, enz. Als een soortnaam echter een eigennaam wordt, gaat de lexicale betekenis ervan verloren: meneer //Timmerman// hoeft geen timmerman meer te zijn. De nazaten van meneer //De Groote// kunnen klein van gestalte zijn. //Jan Peeters'// vader draagt niet noodzakelijk de voornaam //Peter// en het staat niet vast dat de familie //Vanderlinden// nog in een bosrijke omgeving woont.
+Hun historisch-etymologische betekenis is die van de soort- of eigennamen waarop ze teruggaan: de eerste drager van de naam //Timmerman// was ongetwijfeld een timmerman. Wie //De Groote// genoemd werd, viel op door zijn lengte. De eerste //Peeters// was de zoon van een //Peter//. De stamvader van de familie //Vanderlinden// woonde bij een linde, enz. Als een soortnaam een eigennaam wordt, gaat de lexicale betekenis ervan echter verloren: meneer //Timmerman// hoeft geen timmerman meer te zijn. De nazaten van meneer //De Groote// kunnen klein van gestalte zijn. //Jan Peeters'// vader draagt niet noodzakelijk de voornaam //Peter// en het staat niet vast dat de familie //Vanderlinden// nog in een bosrijke omgeving woont.
 Naargelang hun benoemingsmotief kunnen de familienamen in vijf lexicale motiefgroepen worden ingedeeld:
@@ Line 10: / Line 10: @@
 Patroniemen zijn gevormd met de voornaam van de vader, bijv. //Janssens//, //Gerritsen//, //Michiels//, //Davidse//, //Lambrecht//, //Florizoone//.\\
 Metroniemen zijn gevormd met de voornaam van de moeder, bijv. //Mariën//, //Roose//, //Cleeren//.\\
-Voorbeelden van familienamen die teruggaan op verwanten in de tweede graad, zijn bijv. //Ooms//, //De Neve//.
+Voorbeelden van familienamen die teruggaan op verwanten in de tweede graad, zijn bijv. //Ooms//, //De Neve, Cosyns//.
 ==== 2. Beroepsnamen ====
-Beroepsnamen duiden het beroep of het ambt dat de eerste naamdrager uitoefende, aan. Dergelijke namen zijn een afspiegeling van hoe mensen vroeger de kost verdienden, bijv. //De Clerck//, //Smit//, //Beckers//, //Rademakers//, //Mulder// of welk ambt ze bekleedden, bijv. //Meijer//, //De Ridder//, //Droste//, //Schepens//.\\
+Beroepsnamen duiden het beroep of het ambt aan dat de eerste naamdrager uitoefende. Dergelijke namen zijn een afspiegeling van hoe mensen vroeger de kost verdienden, bijv. //De Clerck//, //Smit//, //Beckers//, //Rademakers//, //Mulder//, of welk ambt ze bekleedden, bijv. //Meijer//, //De Ridder//, //Droste//, //Schepens//.\\
 Vele beroepsnamen zijn ontstaan in een stedelijk milieu, bijv. de ambachtsnamen //De Wever//, //Ketelslegers//, //Barbiers//, //De Baerdemaeker//. Op het platteland hield men zich hoofdzakelijk met landbouw bezig, bijv. //De Boer//, //De Winne//. \\
 In ieder dorp of stad was er vroeger een bakker, smid, molenaar, timmerman, (dak)dekker en koster. Het is dan ook geen toeval dat familienamen, afgeleid van dergelijke essentiële beroepen, in het hele taalgebied ruim verspreid zijn.\\
@@ Line 19: / Line 19: @@
 ==== 3. Eigenschapsnamen en diernamen ====
-De groep van de eigenschapsnamen omvat de namen die een opvallend kenmerk van de eerste naamdrager aanduiden. Dergelijke namen kunnen verwijzen naar een fysiek kenmerk, bijv. //De Groote//, //De Bruyne//, //Crompvoets//, naar een karaktertrek, bijv. //De Wilde//, //Goedegebuure//, naar de leeftijd, bijv. //De Jong, Den Ouden//, naar een karakteristiek voorwerp of materieel bezit, bijv. //Hoet, Mettepenningen, Zondergeld//, naar incidenteel of permanent gedrag, bijv. //Seldeslachts, Vroegop//, naar de plaats of functie binnen de familie, bijv. //Bastaert//, naar geloof en mentaliteit, bijv. //Drijkoningen//, naar namen van jaargetijden, bijv. //De Winter//, //Somers//.\\
+De groep van de eigenschapsnamen omvat de familienamen die een opvallend kenmerk van de eerste naamdrager aanduiden. Dergelijke namen kunnen verwijzen naar een fysiek kenmerk, bijv. //De Groote//, //De Bruyne//, //Crompvoets//, naar een karaktertrek, bijv. //De Wilde//, //Goedegebuure//, naar de leeftijd, bijv. //De Jong, Den Ouden//, naar een karakteristiek voorwerp of materieel bezit, bijv. //Hoet, Mettepenningen, Zondergeld//, naar incidenteel of permanent gedrag, bijv. //Seldeslachts, Vroegop//, naar de plaats of functie binnen de familie, bijv. //Bastaert//, naar geloof en mentaliteit, bijv. //Drijkoningen//, naar namen van jaargetijden, bijv. //De Winter//, //Somers//.\\
 Mensen kunnen ook worden vergeleken met dieren: bij familienamen als bijv. //De Leeuw//, //Vos//, //De Pauw// worden eigenschappen van dieren metaforisch aan mensen toegeschreven. Diernamen kunnen echter meerduidig zijn: ze kunnen ook op historische huisnamen teruggaan, bijv. //Van der Valk//, of indirecte beroepsnamen betreffen, bijv. //Haring//. //De Vis//.\\