Familienamenatlas

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
inleiding [2024/08/23 08:38]
ann		inleiding [2024/08/23 14:10] (huidige)
ann
Regel 3: Regel 3:
 De moderne Nederlandse en Vlaamse familienamen zijn streekgebonden: ze komen in de regel geconcentreerd voor in een kerngebied in een bepaalde regio, waar de oorsprong van de naam ligt. Wie //Dijkstra// heet, is hoogstwaarschijnlijk een Fries of heeft Friese voorouders. Typisch West-Vlaamse namen zijn //Vandenbussche//, //Florizoone// enzovoort. In de familienamengeografie wordt de regionale verspreiding van familienaampatronen wetenschappelijk onderzocht. De moderne Nederlandse en Vlaamse familienamen zijn streekgebonden: ze komen in de regel geconcentreerd voor in een kerngebied in een bepaalde regio, waar de oorsprong van de naam ligt. Wie //Dijkstra// heet, is hoogstwaarschijnlijk een Fries of heeft Friese voorouders. Typisch West-Vlaamse namen zijn //Vandenbussche//, //Florizoone// enzovoort. In de familienamengeografie wordt de regionale verspreiding van familienaampatronen wetenschappelijk onderzocht.
    
-Deze online Atlas van familienamen in het Nederlandse taalgebied (AFNeT) heeft als doel de geografische verspreiding van types Nederlandse en Vlaamse familienamen anno 2007 te karteren en te becommentariëren. De nadruk ligt op het taalkundig ontsluiten van de rijke variatie die in onze familienamen verborgen zit.+Ik ben met dit onderzoek bezig sinds de vroege jaren negentig, toen het voor het eerst mogelijk werd om de geografische verspreiding van Nederlandse en Vlaamse familienamen met behulp van de computer te karteren. Er volgde een reeks publicaties waarin aan de hand van digitale familienamenlijsten (nl. inwoners van België uit het bevolkingsregister in 1987 resp. Nederlandse telefoonabonnees uit 1993) structurele contrasten in de familienaamvorming in het Nederlandse taalgebied werden blootgelegd (zie [[Bibliografie]]).
  
-In de naamkaarten met contrasterende types familienamen komen vier soorten variatie aan bod: orthografische variatie (spelling), fonologische variatie (klanken), morfosyntactische variatie (vormen) en lexicale variatie (woordenschat).+In 2016 kon ik mijn naamgeografisch onderzoek vernieuwen: dankzij nieuw materiaal (uit 2007) en nieuwe software konden voortaan naamkaarten met een relatieve weergave van de frequentie van naamtypes worden gemaakt. Op deze naamkaarten tekenen de contrasten zich scherper af dan voordien, maar de fundamentele tegenstellingen die mijn eerder onderzoek aan het licht had gebracht, zijn onveranderd gebleven.
  
-Dit onderzoek brengt fundamentele tegenstellingen aan het licht, die historische breuklijnen in het Nederlandse taalgebied weerspiegelen. Deze zijn deels ontsloten in mijn familienamengeografisch onderzoek waarover ik vanaf 1991 gestaag gepubliceerd heb (zie de [[Bibliografie]]), maar er is nog veel nieuws te ontdekken!+Sinds 2022 publiceer ik de resultaten van mijn onderzoek hoofdzakelijk in deze online 'Atlas van familienamen in het Nederlandse taalgebied'.
  
 Ann Marynissen\\ Ann Marynissen\\
-Institut für Niederlandistik\\ +https://niederlandistik.uni-koeln.de/marynissen.html
-Universität zu Köln\\ +
-https://niederlandistik.uni-koeln.de/personen/professorinnen/prof-dr-ann-marynissen+
  
 ===== Zoeken in de atlas ===== ===== Zoeken in de atlas =====
Regel 20: Regel 18:
 Als je wilt weten of een concrete familienaam in een kaart in deze atlas is verwerkt, voer dan deze naam in het zoekvenster bovenaan in. Als je wilt weten of een concrete familienaam in een kaart in deze atlas is verwerkt, voer dan deze naam in het zoekvenster bovenaan in.
  
-Als je een overzicht wilt van bijvoorbeeld alle types spellingvariatie die onderzocht zijn, klik dan op de beginpagina op het deel [[Orthografie]], vervolgens bijv. op [['Spellingvariatie c/k/ck/kk']], kies daarna één van de lexemen waarin deze spellingvariatie is behandeld, bijv. [['c/k in de beroepsnaam 'koopman'']].\\ +Als je een overzicht wilt van bijvoorbeeld alle types spellingvariatie die onderzocht zijn, klik dan op de beginpagina op het deel [[Orthografie]], vervolgens bijv. op [[sp_ck_kk|Spellingvariatie c / k / ck / kk]], kies daarna één van de lexemen waarin deze spellingvariatie is behandeld, bijv. [[orth c/k in koopman|c / k in de beroepsnaam 'koopman']].\\ 
-De delen [[Fonologie]], [[Morfologie]] en [[Lexicon]] zijn op dezelfde manier toegankelijk. De blauwe links verwijzen naar webpagina's met kaarten en commentaren, de rode links (nog) niet.+De delen [[Fonologie]], [[Morfologie]] en [[Lexicon]] zijn op dezelfde manier toegankelijk. De blauwe links verwijzen naar webpagina's met kaarten en commentaren.
  
 Het hoofdstuk [[Categorieën familienamen]] biedt een overzicht van lexicale motiefgroepen en grammaticale types en hun verspreiding in het Nederlandse taalgebied. Het hoofdstuk [[Categorieën familienamen]] biedt een overzicht van lexicale motiefgroepen en grammaticale types en hun verspreiding in het Nederlandse taalgebied.
Regel 36: Regel 34:
 Het Nederlandse materiaal bevat alle familienamen (314.000 in totaal), met aanduiding van het aantal naamdragers per gemeente, die omstreeks 5 september 2007 bij de Gemeentelijke Basisadministratie van de Nederlandse gemeenten geregistreerd waren. Ik dank van harte Leendert Brouwer (Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag) en dr. Gerrit Bloothooft (Univ. Utrecht) voor het ter beschikking stellen van dit materiaal voor wetenschappelijke doeleinden. Het Nederlandse materiaal bevat alle familienamen (314.000 in totaal), met aanduiding van het aantal naamdragers per gemeente, die omstreeks 5 september 2007 bij de Gemeentelijke Basisadministratie van de Nederlandse gemeenten geregistreerd waren. Ik dank van harte Leendert Brouwer (Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag) en dr. Gerrit Bloothooft (Univ. Utrecht) voor het ter beschikking stellen van dit materiaal voor wetenschappelijke doeleinden.
  
-Ingenieur Sebastiaan Marynissen (Whisthub BV) ontwikkelde op maat gemaakte karteersoftware voor dit materiaal, waarmee variabelenkaarten worden getekend met in grootte variërende cirkeldiagrammen met kleuren, die de frequentie en verspreiding van de geselecteerde naamtypes in het Nederlandse taalgebied weergeven, naar het model van de kaarten in de //Deutscher Familiennamenatlas//.+Ingenieur Sebastiaan Marynissen (https://Whisthub.com) ontwikkelde op maat gemaakte karteersoftware voor dit materiaal, waarmee variabelenkaarten worden getekend met in grootte variërende cirkeldiagrammen met kleuren, die de frequentie en verspreiding van de geselecteerde naamtypes in het Nederlandse taalgebied weergeven, naar het model van de kaarten in de //Deutscher Familiennamenatlas//.
  
-Tenzij anders aangegeven, wordt geopteerd voor kaarten met relatieve frequenties (d.w.z. procentuele weergave van het aantal naamdragers in verhouding tot het totale inwoneraantal van de gemeenten), met als ondergrens vijf naamdragers per gemeente. Bij de karteringswijze met relatieve frequenties tekenen de kerngebieden van de contrasterende naampatronen zich scherp af. +Tenzij anders aangegeven, wordt geopteerd voor kaarten met relatieve frequenties (d.w.z. procentuele weergave van het aantal naamdragers in verhouding tot het totale inwoneraantal van de gemeenten), met als ondergrens vijf naamdragers per gemeente. Bij de karteringswijze met relatieve frequenties worden de kerngebieden van de naamtypes scherp afgelijnd. 
  
 Wie de verspreiding van afzonderlijke familienamen wil opzoeken, kan terecht op de websites https://familienaam.be (voor België) en https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/ (voor Nederland), waarvoor hetzelfde materiaal is gebruikt als voor deze atlas. Wie de verspreiding van afzonderlijke familienamen wil opzoeken, kan terecht op de websites https://familienaam.be (voor België) en https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/ (voor Nederland), waarvoor hetzelfde materiaal is gebruikt als voor deze atlas.
© 2025   Ann Marynissen
Laatst gewijzigd: