De verspreiding van Nederlands timmerman en zijn Franse equivalent carpentier in familienamen wordt gekarteerd.
Aangezien de beroepsnamen van het type Timmerman in het Nederlandse taalgebied meer dan tien keer frequenter zijn dan de familienamen van het type Carpentier, wordt eerst een kaart met enkel het type Carpentier gepubliceerd (Kaart A) en vervolgens een kaart waarop de types Timmerman en Carpentier worden gecombineerd (Kaart B).

Verspreiding van de familienamen van het type Carpentier, de Franse tegenhanger van de Nederlandse beroepsnaam Timmerman en varianten.

Familienamen van het type Carpentier bereiken hun hoogste frequentie in Vlaanderen, meer bepaald in het historische graafschap Vlaanderen en het oude hertogdom Brabant. Dat de Picardische variant Carpentier veel frequenter is dan de Waalse vorm Charpentier, bevestigt het taalhistorische gegeven dat de invloed van het Frans op de Nederlandse volkstaal in de middeleeuwen vooral op het Picardisch, het dialect uit het noordwesten van Frankrijk, terug te voeren is (Janssens & Marynissen 2011: 95).

Type Carpentier:
Tokens: Carpentier (1566) Cerpentier (344) Charpentier (241) de Carpentier (121) Kerpentier (106) Serpentier (43) Carpentiers (25) Lecarpentier (5)

De verspreiding van de Nederlandse en de Franse vormen van het lexeem timmerman in familienamen worden gecontrasteerd.

Hoewel het beroep timmerman in het hele taalgebied familienamen heeft doen ontstaan, is de naam van deze vakman in het zuiden frequenter overgeleverd dan in het noorden. Dat het Franse type Carpentier vooral in het oude graafschap Vlaanderen en in het hertogdom Brabant naast het Nederlandse type Timmerman staat, hoeft niet te verwonderen. In deze twee landsheerlijkheden zijn de contacten met het Frans in de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd het intensiefst geweest.

Morfologische variatie: zie timmerman
Fonologische variatie: zie i / e in de beroepsnaam 'timmerman'
Fonologische variatie: zie dissimilatie in de beroepsnaam 'timmerman'

Type Timmerman:
Tokens: Timmermans (17206) Timmerman (8450) Temmerman (3478) De Temmerman (1144) Timperman (490) Detemmerman (223) Temmermans (111) Temperman (61) De Timmerman (59) Detimmerman (7) de Timmerman (5)

Type Carpentier:
Tokens: Carpentier (1566) Cerpentier (344) Charpentier (241) de Carpentier (121) Kerpentier (106) Serpentier (43) Carpentiers (25) Lecarpentier (5)

Ann Marynissen