===== Morfologische variatie bij de diernaam 'wolf' =====

==== Kaart ====

{{::wolfo-ode-oo-ss-svan-wiki.png?direct&800|}}

==== Vraagstelling ====

Gedocumenteerd wordt de morfologische variatie bij familienamen met het grondwoord 'wolf'. In de meeste gevallen betreft het een metaforisch gebruikte diernaam (nl. //De Wolf, Swolfs//), maar de nominatief //Wolf// en de genitief //Wolfs// kunnen ook patroniemen zijn, naar de Germaanse voornaam //Wolf// (cfr. namen als //Wolfsen, Wulfse//) of er kan een huisnaam in het spel zijn (nl. de woonplaatsnaam //Van der Wolf//).\\
Er worden vijf types gekarteerd:\\ 
  - Type De Wolf, met voorgevoegd lidwoord\\
  - Type Wolf, zonder naamvormend element\\
  - Type Wolfs, met genitiefuitgang -//s//\\
  - Type Swolfs, met genitiefaanloop én -uitgang\\
  - Type Van der Wolf, met voorgevoegd voorzetsel + lidwoord\\

==== Commentaar ====

Het type //De Wolf//, dat zeker voor een diernaam staat, overheerst in de westelijke helft van Vlaanderen. In het midden van Vlaanderen gaat het lidwoordgebied over in het zuidoostelijke genitiefgebied, dat in Nederland de provincies Noord-Brabant en Limburg omvat (type //Wolfs//). Op de grens tussen het lidwoordgebied en het genitiefgebied komt de vorm //Swolfs// voor, met genitiefaanloop -en uitgang. De voorgevoegde -//s// is het restant van het gegenitiveerde lidwoord: //des wolfs > swolfs//.\\
In Nederland houden de types //De Wolf// en //Wolf// elkaar ongeveer in evenwicht, waarbij in Zeeland, de Randstad Holland en Friesland de lidwoordnamen lichtjes in de meerderheid zijn, in Gelderland, Overijssel, Drente en Groningen evenwel het type //Wolf// couranter is dan //De Wolf//.\\
Het type //Van der Wolf//, waarbij //wolf// aan een huis of herberg refereert, is verspreid in Zuid-Holland. Diernamen met inleidend //Van der/den/de// als //Van der Vos, Van der Valk, Van der Zalm, Van den Snoek// verwijzen naar een huis of herberg dat naar een van deze dieren genoemd was. Dergelijke namen zijn typisch voor het zuidwesten van Nederland; hun bakermat is Zuid-Holland (Marynissen 1999: 30-32).

==== Andere variatie ====

Klankvariatie: zie o / u [[o u wolf|in namen met 'wolf']]\\
Spellingvariatie: zie [[orth aaneenlos in wolf| de diernamen 'Dewolf' / 'De Wolf']]\\

==== Gegevens ====

Type //De Wolf//:\\
Tokens: De Wolf (3870)
Dewulf (3407)
de Wolf (2763)
De Wulf (1873)
de Wolff (1177)
Dewolf (460)
de Wulf (58)
DeWulf (14)
DeWolf (11)

Type //Wolf//:\\
Tokens: Wolf (3987)
Wolff (2194)
Wulff (209)
Wulf (37)

Type //Wolfs//:\\
Tokens: Wolfs (4157)
Wolffs (132)
Wolves (29)
Wolffes (6)

Type //Swolfs//:\\
Tokens: Swolfs (647)

Type //Van der Wolf//:\\
Tokens: van der Wolf (1033)
van der Wolff (41)


Ann Marynissen

{{tag> wolf}}