===== Morfologische variatie bij de beroepsnaam 'smid' =====

===== Kaart A =====

{{::smido-sdewiki.png?800|}}

==== Vraagstelling ====

Gedocumenteerd wordt de morfologische variatie bij de familienamen die het lexeem //smid// bevatten. De drie hoofdtypes zijn: 
  - het type met voorgevoegd lidwoord: //De Smid// 
  - het type met de genitiefuitgang -//s//: //Smids//
  - het nominatieftype zonder lidwoord en zonder uitgang: //Smid//\\
De familienamen die wijzen op migratie uit Engeland/Schotland/Ierland (//Smith//) of Duitsland (//Schmitz, Schmidt// en dergelijke) zijn niet in de selectie opgenomen.

==== Commentaar ====

Het aloude beroep van //smid//, de ambachtsman die metalen voorwerpen bewerkt en onderhoudt, is bijzonder populair geweest. Meer dan 150.000 Nederlanders of Vlamingen dragen een familienaam die herinnert aan een voorvader die dit ambacht uitoefende (aantallen: kaarten A en B samen). \\
Afhankelijk van de regio waarin men woont, neemt deze beroepsnaam verschillende vormen aan. \\
Het nominatieftype //Smid// is het best vertegenwoordigd in de noordelijke helft van Nederland. In Vlaanderen zien we een concentratie van dit type in het Waasland. \\
Het genitieftype //Smids// domineert niet alleen in een uitgebreid zuidoostelijk gebied, maar dringt ook door in het //Smid//-gebied: het strekt zich uit tot in de Randstad en is tevens goed verspreid in Friesland. \\
De variant met voorgevoegd lidwoord, het type //De Smid//, heeft de overhand in de westelijke helft van Vlaanderen, met uitlopers in de oostelijke provincies. 

==== Andere variatie ====

Fonologische variatie: zie [[i_e_ee_smid|i / e / ee in de beroepsnaam 'smid']]\\
Spellingvariatie: zie [[orth aaneenlos in smid|de beroepsnamen 'Desmet' / 'De Smet']]\\
Spellingvariatie: zie [[orth t_d_dt in smid|t / dt / d / th in de beroepsnaam 'smid']]\\

==== Gegevens ====

Type //Smid//:\\
Tokens: Smit (42622)
Smet (6777)
Smid (3667)
Smidt (1334)
Smedt (23)

Type //Smids//:\\
Tokens: Smits (26744)
Smeets (14704)
Smets (10598)
Smedts (1121)
Smids (566)
Smidts (307)
Smeths (24)

Type //De Smid//:\\
Tokens: De Smet (13363)
Desmet (8596)
De Smedt (6730)
Desmedt (2665)
de Smit (1468)
de Smet (783)
Desmidt (332)
de Smidt (300)
Desmit (208)
De Smit (185)
Desmeth (103)
De Smidt (80)
DeSmet (72)
de Smeth (65)
De Smeth (44)
de Smid (19)
Desmed (11)
de Smedt (11)
DeSmedt (9)
\\
\\
\\
\\

===== Kaart B =====

{{::smidmetuffixwiki.png?800|}}

==== Vraagstelling ====

De beroepsnaam //smid// wordt in familienamen vaak gecombineerd met een suffix. De regionale verspreiding van deze gesuffigeerde types wordt in kaart gebracht:
  - het type met diminutiefsuffix //-ke//: //Smekens//
  - het type met suffix -//ink//, in de regel samengetrokken tot //-nk//: //Smeenk//
  - het type met suffix -//ing(a)//: //Smeding(a)//, ook samengetrokken tot //-ng//: //Smeenge//
  - het type met suffix -//aard//: //Smessaard//
  - het type met suffix -//man//: //Smismans//
  - het type met suffix -//stra//: //Smidstra//\\

==== Commentaar ====

De verschillende types hebben elk hun eigen verspreidingsgebied. \\
Het type //Smessaard// heeft zijn kern in het noorden van West-Vlaanderen en is daarnaast, wel door migratie, in de Vlaamse Ruit aanwezig. \\
De familienamen met diminutiefsuffix //-ke// hebben drie opvallende centra: ze zijn frequent verspreid in (het oosten van) Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant en in Noord-Brabant. In de om- en tussenliggende gebieden zijn ze minder courant.\\
Het met -//man// gevormde type //Smisman(s)// heeft enkele niet met elkaar verbonden verspreidingshaarden in resp. Oost-Vlaanderen, ten zuidwesten van Brussel, in het zuiden van Nederlands-Limburg en in het Rivierengebied.\\
Typisch Nederlandse familienamen zijn de vormen met de suffixen //-ink//, //-ing(a)// en //-stra//. \\
Het type //Smidstra// komt in Friesland voor. Het Friese suffix //-stra// wordt in eerste instantie gebruikt voor de vorming van woonplaatsnamen, bijv. //Dijkstra, Hoekstra, Veenstra, Terpstra, Zijlstra//, maar treedt bij de beroepsnaam //smid// sporadisch ook als achtervoegsel op.\\
Het Saksische suffix -//ink// verschijnt in Overijsselse en Gelderse beroepsnamen met //smid// bijna altijd in zijn samengetrokken vorm: //Smedink// > //Smeenk, Smink//. De variant op //-ing(a)//, //Smeding(a)//, eventueel samengetrokken tot //Smeenge//, heeft zijn kerngebied in de provincies Drenthe, Groningen en Friesland.De types //Smeenk// en //Smeding(a)// die ook in de Randstad Holland vaak voorkomen, zijn hier niet autochtoon, maar verspreid door migratie.\\

==== Gegevens =====

Type //Smekens//:\\
Tokens: Smekens (1572)
Smeekens (517)
Smeekes (303)
Smeeks (5)

Type //Smeenk//:\\
Tokens: Smink (2111)
Smeenk (1590)
Smienk (344)
Smeitink (325)
Smeink (105)

Type //Smeding(a)//:\\
Tokens: Smeding (981)
Smeenge (404)
Smedinga (195)
Smeeing (78)
Smeing (13)

Type //Smessaard//:\\
Tokens: Smessaert (447)
Smissaert (179)
Smisaert (8)

Type //Smismans//:\\
Tokens: Smismans (156)
Smitsman (115)
Smitsmans (104)
Smesman (83)

Type //Smidstra//:\\
Tokens: Smitstra (35)
Smidstra (32)

Ann Marynissen

{{tag> smid}}