atlas

Gekarteerd wordt de variatie in de spelling van de consonantencluster /χt/ aan het woordeinde in woonplaatsnamen met het element burcht. Drie mogelijke schrijfwijzen:

1. <gt>
2. <ght>
3. <cht>
   

Type Burgt:
Tokens: van der Burgt (2252) van de Burgt (1065) Verburgt (471) Verborgt (201) van der Borgt (107) van den Burgt (75) Van der Borgt (65) Borgt (62) Van Der Burgt (18) Van der Burgt (17) Borgts (11) Vander Burgt (8) Van Der Borgt (7)

Type Borght:
Tokens: Van der Borght (1409) Vanderborght (581) Vander Borght (207) van der Burght (196) Van der Burght (133) Van Der Borght (119) Van der borght (114) van der Borght (91) Vandeborght (25) Van derborght (12) Vanderburght (12) Verburght (6)

Type Borcht:
Tokens: Vanderborcht (23) Van der Borcht (12)

Grosso modo tekent er zich een tegenstelling af tussen Nederlandse <gt>-spellingen, die ook in het noorden van Vlaanderen incidententeel voorkomen, en Vlaamse <ght>-grafieën. De verspreiding van de Nederlandse <burgt>-vormen stemt overeen met de Nederlandse <bregt>-spellingen bij de tweestammige patroniemen (zie: cht / gt / ght in patroniemen op -brecht). Niettegenstaande de spellingregeling van Siegenbeek (1804) voorschreef om de in de 18de eeuw in Nederland gebruikelijke <gt>-spelling bij een aantal woorden te vervangen door <cht>, is dit bij de familienamen niet gebeurd.
De archaïsche spelling <ght> in Vlaams <borght> wijkt af van de spelling <cht> bij de Vlaamse <brecht>-patroniemen. Dit spellingverschil heeft vermoedelijk etymologische gronden: het substantief burcht gaat terug op burg, vergelijk plaatsnamen als Tilburg, Middelburg, Aardenburg. Aan burg werd een slot-t toegevoegd: deze paragogische t is in het Middelnederlands nog zeldzaam. De Germaanse naamstam brecht daarentegen bevatte inherent een slot-t, vgl. Engels bright 'schitterend'.
De moderne grafieën <borcht> komen in enkele gemeenten ten zuiden van Antwerpen voor.

Klankvariatie: u / o in woonplaatsnamen met 'burcht'

Ann Marynissen