Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- lex-reguliereclerus [2022/07/05 14:30] – created ann
+++ lex-reguliereclerus [2022/07/28 12:44] – ann
@@ Line 1: / Line 1: @@
-===== Lexicale variatie: monnik / pater / frater / broeder =====
+===== Lexicale variatie: monnik / broeder / pater / frater =====
 ==== Vraagstelling ====
+De verspreiding van familienamen die teruggaan op appellatieven voor mannelijke geestelijken die in een kloosterorde waren ingetreden, wordt gekarteerd. In familienamen frequent overgeleverde lexemen voor leden van de reguliere clerus zijn: 'monnik', 'broeder', 'pater' en 'frater'.
 ==== Gegevens ====
+Type //Monnik//:\\
+Tokens: Demuynck (2089)
+De Muynck (1649)
+De Munck (1217)
+de Munnik (1048)
+de Munck (822)
+Munnik (702)
+de Munk (250)
+de Muijnck (222)
+Smeuninx (161)
+Munk (121)
+Munnix (98)
+Monk (89)
+de Muinck (84)
+De Munnynck (57)
+Demunck (56)
+de Muynck (46)
+Monnik (31)
+Demuenynck (27)
+Demuijnck (25)
+De Muijnck (23)
+Meuninck (18)
+Munck (18)
+De Muinck (12)
+Monks (12)
+Demuinck (11)
+Demeunynck (7)
+Type //Broeder//:\\
+Tokens: Broeders (3349)
+den Broeder (493)
+Broeder (370)
+Broedersz (41)
+De Broeder (14)
+Den Broeder (14)
+Denbroeder (10)
+Broedermans (8)
+Type //Pater//:\\
+Tokens: Pater (3149)
+de Pater (935)
+Paters (178)
+De Pater (26)
+Type //Frater//:\\
+Tokens: Fraterman (264)
+Fraters (111)
+Fraeters (29)
+Frater (7)
 ==== Kaart ====
+{{::monnikbroederpaterfraterwiki.png?direct&800|}}
 ==== Commentaar ====
+De vier gekarteerde lexemen zijn geografisch complementair verdeeld. De vele familienaamvarianten van //monnik// zijn vooral in het westen van Vlaanderen hoogfrequent, terwijl het type //Pater// in het tegenwoordig protestantse Noorden van het taalgebied verspreid is. Tussen het //monnik//- en het //pater//-gebied bevindt zich in het Rivierengebied, Noord-Brabant en Limburg een //broeder//-areaal. De laagfrequente Latijnse tegenhanger hiervan, //frater//, komt voor in het noorden van de Antwerpse Kempen en in het noordoosten van het taalgebied, hier in de variant met Nederlands suffix: //Fraterman//.\\
+De Zuid-Noord-tegenstelling //monnik/pater// illustreert het enge verband tussen woord- en naamgeschiedenis. Het Latijnse leenwoord //pater// is jonger dan //monnik//. Als appellatief is //monnik// al in de 13de eeuw geattesteerd en toponymisch is het al in een Oudnederlandse plaatsnaam als //Monnikendam// bewaard. De eerste vindplaatsen van //pater// daarentegen dateren uit de 15de eeuw.\\
+In het Zuiden van het taalgebied zijn bijnamen vroeger tot erfelijke familienamen geëvolueerd dan in het Noorden, hetgeen verklaart waarom het oudere appellatief //monnik// hier in familienamen is bewaard, terwijl het jongere woord //pater// zich pas in de later ontstane noordelijke familienamen kon doorzetten (Marynissen 2020: 232-233).
 Ann Marynissen
+{{tag> monnik}} {{tag> broeder}} {{tag> frater}} {{tag> pater }}