===== Lexicale variatie: burger / poorter =====

==== Vraagstelling ====

Voor het begrip 'stedeling' waren in het Middelnederlands twee woorden in gebruik: //poorter// en //burger//. Beide zijn overgeleverd in familienamen: het verspreidingsgebied van beide heteroniemen wordt gekarteerd.

==== Gegevens ====

Type //Burger//:\\
Tokens: Burger (4220)
Burgers (3972)
Borgers (1900)
Borger (1255)
De Borger (717)
Burgering (334)
den Burger (164)
Borgerink (129)
de Burger (68)
Borgermans (58)
De Borgher (38)
Borghers (14)
Deborger (10)

Type //Poorter//:\\
Tokens: Depoorter (2170)
De Poorter (1207)
Depoortere (1167)
de Poorter (649)
De Poortere (469)
Poorter (223)
Poorters (171)
Porters (150)
Poorterman (110)
Derpoorter (46)
Porter (45)
de Poortere (21)
Poortermans (20)
DePoorter (16)
Derpoortere (7)


==== Kaart ====

{{::burgerpoorterwiki.png?direct&800|}}


==== Commentaar ====

//Burger// en //poorter// in familienamen hebben een complementaire geografische verdeling: het type //Poorter// komt geconcentreerd voor in het graafschap Vlaanderen, met uitlopers naar het oosten van Vlaanderen toe. Het type //Burger// domineert in heel Nederland, in Vlaams-Brabant en Belgisch-Limburg.\\
Deze verdeling tussen de synoniemen //poorter// (afgeleid van //poort// 'stad') en //burger// (afgeleid van //burg// 'stad') bestond al in de dertiende en veertiende eeuw (zie: middelnederlands.nl: vormencatalogus). Ze wordt bevestigd door de verspreiding van de woonplaatsnamen van het type //Van der Burgt// en //Van der Burg//, die vooral Hollands, Brabants en Gelders zijn (zie: [[u o burcht|woonplaatsnamen met 'burcht']] en  [[u o in burg|woonplaatsnamen met 'burg']]).\\
In de middeleeuwse Vlaamse steden, die het eerst tot ontwikkeling zijn gekomen, werden inwoners van steden die het poorterschap verkregen hadden, //poorter// genoemd. In die Vlaamse steden ontwikkelden toenamen zich het eerst tot erfelijk overdraagbare familienamen. Elders in het taalgebied ontstonden tal van familienamen waarin het synoniem //burger// voor een stadsbewoner bewaard is.

==== Andere variatie ====

Morfologische variatie: zie [[morf-burger|burger]]\\
Klankvariatie: zie [[u o in burger|u / o in de standsnaam 'burger']]\\
Spellingvariatie: [[orth aaneenlos in poorter| los of aaneengeschreven: 'Depoorter(e)' / 'De Poorter(e)']]\\
Fonologische variatie: sjwa-apocope: [[poorter poortere|poortere / poorter]]\\

Ann Marynissen

{{tag> poorter}} {{tag> burger}}